تحلیل عوامل معناساز در شکلگیری حس مکان: بررسی تطبیقی مساجد سنتی و معاصر شهر همدان
چکیده
با گسترش جوامع انسانی و تضعیف لایههای معنایی در فضاهای ساختهشده، کیفیت معنایی فضا و نقش مؤلفههای ادراکی در شکلدهی فضا برای طراحان اهمیت یافته است. این پژوهش با نگرشی معناگرا به بررسی نقش نشانهها در مکانمندسازی فضای معماری مساجد شهر همدان میپردازد. هدف اصلی تحقیق شناخت تأثیر نشانههای معناساز بر ایجاد «حس مکان» در مساجد سنتی و معاصر همدان است. برای دستیابی به هدف، نشانههای معناساز معماری (شامل کیفیتهای فرمی، حسی و تداعیکننده) مبتنی بر اصول نشانهشناسی شناسایی و رابطه آنها با متغیر وابسته «حس مکان» مورد تحلیل قرار گرفت. روش پژوهش ترکیبی از مطالعه موردی و پیمایش مقطعی است و دادهها از طریق پرسشنامه جمعآوری و با نرمافزار SPSS تحلیل آماری و تحلیل همبستگی شدند. نتایج نشان میدهد که بین حس مکان و نشانههای معناساز (کیفیت فرمی، کیفیت حسی و کیفیت تداعیکننده) رابطهای معنادار وجود دارد؛ همچنین کیفیت حسی نسبت به سایر کیفیتها نقش برجستهتری در تقویت حس مکان دارد. افزون بر این، متغیرهای جمعیتشناختی شامل سن، جنسیت و سطح تحصیلات نمازگزاران نیز بر تجربه حس مکان تأثیر معناداری نشان دادند. یافتههای تحقیق میتواند راهنمایی نظری و کاربردی برای طراحان و برنامهریزان معماری مساجد در جهت تقویت لایههای معنایی و ارتقای کیفیت تجربه مکانی مخاطبان فراهم آورد.
دانلودها
چاپ شده
شماره
نوع مقاله
مجوز
حق نشر 2025 مریم رحیمی مشکین, سراب محمدعلیزاده (نویسنده)
این پروژه تحت مجوز بین المللی Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 می باشد.
